راهنمای عناوین این مقاله

ترتیب خواندن این دسته از مقالات

شب کاری چیست؟ نحوه محاسبه شب‌کاری طبق قانون کار

حقوق و دستمزد

شب کاری چگونه محاسبه می شود؟ در یک نگاه کلی متوجه می شوید که افراد در طول شبانه روز در زمان های مختلف مشغول به کار و فعالیت هستند. بیشتر اداره ها و شرکت ها در طول روز فعالیت می کنند، اما بعضی از شرکت ها و سازمان ها مانند بیمارستان ها و مراکز درمانی در طول 24 ساعت شبانه روز بنا به نیاز کشور فعال هستند.

اگر شما به عنوان یک حسابدار در یک مجموعه مشغول به فعالیت هستید و یا به عنوان یک کارگر می خواهید مشغول به فعالیت شوید، باید حتی الامکان با واژههای شیفت کاری، شبکاری اضافه کاری آشنا باشید تا بتوانید با نرم افزار حسابداری و نرم افزار حقوق و دستمزد، حقوق خودتان یا پرسنل را محاسبه کنید.

خواندن مقاله شب کاری را به چه کسانی پیشنهاد می کنیم؟

مدیران مالی شرکت ها
حسابداران و کمک حسابداران
حسابداران حقوق و دستمزد
کسانی که به حسابداری حقوق و دستمزد علاقمند هستند

در این مقاله به مباحث زیر می پردازیم:

شب کاری چیست؟

یکی از انواع بازه های زمانی در حسابداری حقوق و دستمزد در بعضی از مشاغل، شب کاری است. در این نوع از مشاغل به علت این که افراد شرایط سخت و متفاوتی با کار در روز را تجربه می کنند، طبق قانون کار دستمزد افرادی که مشغول به کار شب کاری هستند؛ متفاوت تر از افرادی می باشد که روزکاری را انتخاب کرده اند.

برخی از افراد شب کاری را با نوبت کاری اشتباه می گیرند، اما به طور کلی طبق قانون کار شب کاری بخشی از کار است که در ساعت شب انجام می شود، براساس ماده 53 قانون کار، ساعت شب کاری از 22 شب آغاز شده و تا 6 صبح ادامه دارد. از جمله مشاغلی که دارای شب کاری هستند می توانیم به مراکز بهداشتی و درمانی، کارخانه های تولید کننده نیازهای اساسی مردم اشاره کنیم.

مزایا و معایب شب کاری در قانون کار

با یکی از اجزا و عناصر حقوق و دستمزد آشنا شدیم، اما باید بدانید که شب کاری نیز دارای مزایا و معایبی می باشد که کارگر با آگاهی از این موارد آن را انتخاب می کند. در تصویر زیر مزایا و معایب شب کاری را شرح داده ایم.

مزایا و معایبی که کار شب کارگران به همراه دارد

مزایای شب کاری در روز جمعه

طبق قانون کار اشخاصی که به شب کاری مشغول هستند، باید همانند دیگر کارکنان جمعه ها تعطیل شوند، اما اگر بنا بر علتی جمعه نیز مشغول به کار باشند، باید (40%) مزد بیشتر نسبت به روزهای عادی هفته دریافت کنند؛ به عبارت دیگر اگر فردی شب کار باشد و جمعه را نیز مشغول کار باشد، (35%) بابت شب کاری و (40%) بابت جمعه کاری به مزد او اضافه می گردد.

شروع و پایان زمان شب کاری

همانطور که در مطالب قبل نیز گفتیم برابر ماده 53 قانون کار، شب کاری به وقوع کار در ساعات کار شبانه بدون گردش ساعات کاری است. برابر قانون کار شروع زمان شب کاری، ساعت 22 شب بوده و پایان آن ساعت 6 صبح روز بعد خواهد بود. در این نوع از کار، کارفرما باید (35%) اضافه بر ساعات کار عادی برای ساعات شب کاری به پرسنل خود بپردازد.

حق شیفت شب کاری

حق شیفت شب کاری به مبلغی گفته می شود که بابت کار کردن در ساعات شب به حقوق پایه اضافه می شود. در قانون کار، «کار در شب» معمولاً بازه ۲۲ تا ۶ صبح است و برای هر ساعت کار شب، ۳۵٪ اضافه بر مزد عادی در نظر گرفته شده است. (مستند: قانون کار، ماده ۵۸)
اگر کار شما «نوبت کاری/شیفت چرخشی» باشد، معمولاً فوق العاده نوبت کاری طبق درصدهای مخصوص خودش محاسبه می شود. (مستند: قانون کار، ماده ۵۶)

حق شیفت شب دائم ۱۴۰۴

حق شیفت شب دائم در سال ۱۴۰۴ عدد ثابت ندارد و مستقیم به مزد ساعتی شما وابسته است؛ فرمول رایج شب کاری:
مبلغ شب کاری = تعداد ساعات شب (۲۲ تا ۶) × مزد ساعتی × ۳۵٪ (قانون کار، ماده ۵۸)
اگر «شیفت دائم شب» دارید (و چرخشی نیست)، معمولاً همین ۳۵٪ مبنای محاسبه است؛ اما اگر شغل شما در قالب «نوبت کاری» تعریف شده باشد، ممکن است کارفرما طبق فوق العاده نوبت کاری پرداخت کند. (قانون کار، ماده ۵۶)

حقوق شب کاری

حقوق شب کاری یعنی مجموع دریافتی شما شامل حقوق پایه + مزایای مشمول + فوق العاده شب کاری (یا نوبت کاری). برای محاسبه دقیق، باید مشخص شود ساعات کاری شما چند ساعت داخل بازه ۲۲ تا ۶ قرار می گیرد و مزد ساعتی شما چقدر است. (قانون کار، ماده ۵۸)
نکته مهم: شب کاری با «اضافه کاری» یکی نیست؛ اضافه کاری ضریب و شرایط خودش را دارد و جداگانه بررسی می شود.

کار در شب برای چه کسانی ممنوع است

طبق قانون کار، ارجاع کار در شب به کارگران نوجوان (۱۵ تا ۱۸ سال) ممنوع است. (قانون کار، ماده ۸۳)
همچنین اشتغال افراد زیر ۱۵ سال اساساً ممنوع است و در عمل از بحث شب کاری هم خارج می شوند. (قانون کار، ماده ۷۹)
برای برخی گروه ها مثل زنان باردار یا مشاغل خاص، ممکن است محدودیت های شغلی/پزشکی یا آیین نامه های داخلی کارگاه اعمال شود، اما ممنوعیت صریح «شب کاری» در قانون کار به شکل روشن برای نوجوانان آمده است.

عوارض شب کاری

عوارض شب کاری معمولاً به خاطر به هم خوردن ریتم خواب و بیداری است و می تواند باعث اختلال خواب، خستگی مزمن، کاهش تمرکز و افزایش ریسک خطا و حادثه شود.
در بلندمدت، بعضی افراد با مشکلات گوارشی، نوسان خلق و کاهش کیفیت زندگی مواجه می شوند، مخصوصاً اگر شیفت ها چرخشی و نامنظم باشد.
برای کاهش عوارض، معمولاً تنظیم خواب ثابت، نور مناسب در محل کار، تغذیه سبک در شب و چکاپ دوره ای کمک کننده است.

چند نمونه مشاغل شب کار

مشاغل متعددی وجود دارند که به علت نیاز جامعه باید به صورت شبانه روز فعال باشند و تعطیلی در کار آن ها وجود ندارد، یا مشاغلی هستند که در صورتی که خط تولید آن ها بخواهد در شب خاموش و یا تعطیل شود، هزینه زیادی در پی خواهد داشت، بنابراین این مشاغل در طول شبانه روز باید مشغول به فعالیت باشند. از جمله این مشاغل به موارد زیر می توانیم اشاره کنیم:

- مراکز آتش نشانی
- نگهبانی یا حراست شیفت شب
- نیروهای انتظامی
- کنترل کننده ترافیک هوایی
- پرستاران و پرسنل بیمارستان
- مراکز خدمات درمانی
- شرکت های تولیدی مانند پتروشیمی ها، شرکت های سیمانی

روش محاسبه شب کاری طبق قانون کار

گفتیم که شب کاری دارای مشکلات و سختی هایی است و تقریبا همه ما می دانیم که شب کاری چه عوارضی دارد، بنابراین هر شخصی حاضر به انجام فعالیت در کارهای شب کاری نیست. قانون گذار برای تشویق افراد به پذیرش شیفت شب، دستمزد بالاتری نسبت به افراد روزکار در نظر گرفته است.

امروزه محاسبه حقوق و دستمزد با نرم افزارهای حقوق و دستمزد، مانند نرم افزار حقوق و دستمزد فرداد انجام می شود که محاسبه شب کاری را بدون نیاز به محاسبات دستی انجام می دهد، برای آشنایی بیشتر در ادامه روش محاسبه شب کاری طبق قانون کار یعنی فرمول محاسبه شب کاری 1404 را برای شما آورده ایم.

فرمول محاسبه شب کاری 1404

کارگرانی که به صورت غیرنوبتی و در شیفت شب کار می کنند برای هر ساعت کار در شب، طبق ماده 58 قانون کار، (35%) اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی دریافت می کنند که نحوه محاسبه آن را در مطلب بعدی ارائه داده ایم.

نحوه محاسبه شب کاری کارگران

برای محاسبه حقوق کارگران شب کار، باید ابتدا مزد هر ساعت شب کاری محاسبه شود و سپس مزد هر ساعت در تعداد ساعت کار قانونی شخص بدون در نظر گرفتن اضافه کاری وی ضرب شود، تا حقوق شب کاری کارگران برای یک ماه محاسبه شود. در تصویر زیر فرمول محاسبه شب کاری را ذکر کرده ایم که می توانید برای محاسبه از آن استفاده کنید.

فرمول محاسبه کار شب کارگران طبق قانون کار

با توجه به این که حقوق عادی روزانه افراد در سال 1404 برابری 3,463,656 ریال است، در نتیجه نحوه محاسبه یک ساعت شب کاری 1404 به شرح زیر می باشد:

6,379,175 = 1.35 × (7.33 ÷ 3,463,656)

نمونه محاسبه شب کاری 1404

فرض کنید فردی در سال 1404 در شرکتی به استخدام شب کاری درآمده است. اگر مدت ساعت حضور این فرد در اردیبهشت ماه 1404 در شرکت از ساعت 22 شب الی 6 صبح برابر 32 ساعت یعنی 4 روز باشد، محاسبه شب کاری یا محاسبه حق شب کاری 1404 و حقوق ناخالص ایشان مربوط به اردیبهشت ماه به شرح موارد زیر خواهد بود:

ردیف	موارد حقوق و دستمزد
1	حقوق ماهیانه ریال 107,373,336 = 31 × 3,463,656
2	حق مسکن = 9,000,000 ریال
3	بن کارگری = 2200000 ریال
4	فوق العاده شب کاری برای 4 شب ریال 20,413,360 = 32 × 1.35 × (7.33 ÷ 3,463,656)
5	حقوق ناخالص ریال 107,373,336

با کسر بیمه سهم کارگر و سایر کسورات از میزان حقوق ناخالص، حداقل حقوق وزارت کار قابل دریافت توسط کارگر به دست می آید.

شب کاری چه تفاوتی با نوبت کاری و اضافه کاری دارد؟

برای این که تفاوت شب کاری را با نوبت کاری و اضافه کاری بدانید، ابتدا لازم است که آشنایی مختصری در خصوص نوبت کاری و اضافه کاری داشته باشید. برابر ماده 55 قانون کار، کاری که در طول ماه گردش داشته باشد به عنوان کار نوبتی شناخته می شود، نوبت کاری افراد در طول یک ماه در نوبت های صبح، عصر و شب واقع می شود.

نکته مهم

برابر ماده ۵۶ قانون کار چهار نوع، نوبت کاری به شرح موارد زیر می باشد:

نوبت کاری صبح و عصر
نوبت کاری صبح و عصر و شب
نوبت کاری صبح و شب
نوبت کاری عصر و شب

همانطور که می دانید، اضافه کاری هم عبارت است از مدت زمانی که یک کارگر بیش از مدت زمان معین شده در طول روز به فعالیت می پردازد، به عبارت دیگر یک کارگر در یک هفته حداکثر باید 44 ساعت مشغول به کار باشد که اگر بیش از این میزان مشغول به فعالیت شود، مشمول اضافه کاری خواهد بود.

نکته:
طبق قانون کار حداکثر مدت زمان اضافه کاری که یک کارگر در طول یک ماه می تواند داشته باشد، برابر با 120 ساعت است.

با مقایسه نوبت کاری، شب کاری و اضافه کاری می بینید که اضافه کاری به معنی انجام کار بیش از مدت زمان معین در روز، هفته و ماه می باشد، نوبت کاری هم یعنی انجام کار نوبتی در طول ماه به صورت گردشی و در تمام یا بخشی از شبانه روز است، اما شب کاری به مفهوم انجام کار در طول شب از ساعت 22 الی 6 صبح است.

قانون استراحت در شب کاری

در مطالب قبل گفتیم که شب کاری چه عوارضی دارد، با علم و اطلاع از عوارض شب کاری، افرادی هستند که مجبور به استخدام شبکاری هستند، باید بدانید که در قانون استراحت در شب کاری پیش بینی نشده است؛ اما در صورتی که کارفرما و کارگر به توافق برسند با هدف بازدهی بیشتر و کاهش عوارض شب کاری می توانند زمانی را به استراحت اختصاص بدهند.

قانون اضافه کاری در شب کاری

قانون گذار ارجاع هر گونه اضافه کاری به کارگران شیفت شب یا اضافه کاری برای شیفت شب کار را منع کرده است، در صورتی که کارفرما از قانون سرپیچی کند و چنین کاری را انجام دهد، متخلف به شمار می رود و مجازات اعمال اضافه کاری برای شیفت شب کار توسط کارفرما، بار اول جریمه نقدی و بار دوم می تواند بین ۹۱ روز تا 180 روز حبس در پی داشته باشد.

اما اگر کارفرما با موافقت کارگران روز کار، بخواهد اضافه کاری در شیفت شب داشته باشد، در این صورت باید توجه داشته باشید که اضافه کاری در شیفت شب مشمول (35%) شب کاری و (40%) اضافه کاری بابت کار در شیفت شب خواهد بود.

در محاسبه حقوق ماهیانه کارگران تمامی درصدهای ذکر شده باید به میزان حقوق دریافتی کارگران اضافه شود و در لیست بیمه تامین اجتماعی و لیست مالیات حقوق موارد باید قید شوند.

فوق العاده شب کاری چیست؟

کارگرانی هستند که به صورت دائم در شیفت شب کار می کنند و شیفت های کاری آن ها گردش نداشته و هیچ وقت در شیفت روز کار نمی کنند، براساس قانون اداره کار این کارگران که به عنوان کارگران شیفت شب کار شناخته می شوند و ساعت کاری آن ها از 10 شب تا 6 صبح است، مشمول دریافت فوق العاده شب کاری به میزان 35 درصد دستمزد عادی روزانه می شوند.

پاسخ به سوالات مهم کار شب کارگران

پرسش و پاسخ های مهم شب کاری

شرکت های مختلفی هستند که بنابر ضرورت باید در طول 24 ساعت شبانه روز مشغول به کار باشند، این شرکت ها نیروهای انسانی برای کار شیفت شب استخدام می کنند. در مطالب قبل در خصوص شب کاری و مواردی که مهم بود توضیحاتی را ارائه دادیم، اما باز هم امکان دارد که سوالات مختلفی در خصوص استخدام کار شیفت شب برای شما پیش بیاید.

اگر بخشی از ساعت کاری در شیفت شب باشد چه می شود؟

شیفت شب شامل یک بازه هشت ساعته از 22 شب الی 6 صبح است، اما برای این که یک کارگر از مزایای شب کاری برخودار شود، الزامی نیست که تمام ساعت کاری کارگر در این بازه زمانی باشد، باید توجه کنید که به هر میزان ساعتی که کارگر در بازه زمانی یاد شده مشغول به فعالیت باشد، مشمول مازاد دستمزد ۳۵ درصدی حقوق می شود.

شیفت شب برای چه افرادی ممنوع است؟

شب کاری و استخدام شب کاری باید با توافق کارگر و کارفرما صورت بگیرد و کارفرما حق اجبار برای شبکاری را ندارد، شب کاری طبق قانون کار، برای کارگران نوجوان ۱۵ تا ۱۸ ساله ممنوع است، همچنین در صورتی که محیط کار برای شب کاری مناسب نباشد، کارفرما اجازه استخدام شیفت شب را ندارد.

کدام کارگران مشمول دریافت فوق العاده شب کاری هستند؟

کارگرانی هستند که به جای کار گردشی و نوبتی، فقط در شب ها فعالیت می کنند و به عنوان شبکاری استخدام شده اند، زمان کاری آن ها از ساعت ۲۲ شب الی ۶ صبح می باشد، بنابراین طبق قانون کار اگر فردی به عنوان شب کاری استخدام شده باشد و شب کار باشد مشمول دریافت فوق العاده شب کاری است.

همچنین اگر افراد روزکار بخشی از کار آن ها در ساعت 22 شب الی 6 صبح واقع شود، در این صورت کارگر مشمول دریافت فوق العاده شب کاری فقط برای بخشی که در بازه زمانی یاد شده قرار دارد، می گردد و کارفرما نیز ملزم به محاسبه و اعمال ضریب 35 درصد و پرداخت آن به کارگر است.

استخدام شیفت شب چگونه است؟

افرادی هستند که بنابر نیاز و یا به دلایلی علاقه مند به شب کاری هستند، علاوه بر سازمان ها و ارگان هایی که باید به صورت 24 ساعته فعال باشند، حتی امروزه مشاغلی همچون شبکاری در اسنپ، کار با موتور شیفت شب به دلیل کاهش ترافیک و یا به عنوان شغل دوم رواج پیدا کرده است.

برای استخدام کار شیفت شب باید ابتدا شرایط کاری را بررسی کنید، سپس با توجه به شرایط کاری، عوارض شیفت شب و شرایط تحصیلی، فیزیکی و روحی خود نسبت به درخواست و استخدام شب کاری اقدام کنید.

نکته مهم

برای محاسبه آنلاین شب کاری 1404که در سال قبل انجام می دادید، می توانید به سایت هایی مانند آتیه من مراجعه کنید. در این سایت شما با ورود اطلاعات پایه، می توانید حق شبکاری 1404مربوط به ماه موردنظر خود را محاسبه و فیش حقوقی مربوطه را به صورت آنلاین دریافت کنید.

نتیجه گیری

علاوه بر این که بسیاری از شرکت ها و سازمان ها مجبور به فعالیت در شیفت شب یا شب کاری هستند، کار در شیفت شب ، یکی از راه حل هایی است که برخی از کسب و کارها از آن جهت پیشرفت اهداف خود استفاده می کنند. شب کاری به انگلیسی (Night Work) بوده و به معنی کار در شیفت شب است.

به دلیل اهمیت شب کاری و دیگر اجزا و عناصر محاسبه حقوق و دستمزد در این مقاله به توضیحاتی در مورد شب کاری و عوارض آن پرداختیم، در انتها اگر سوالی برایتان در مورد سامانه ابری فرداد و موضوع مقاله باقی مانده است که هنوز جواب آن را نمی دانید و یا اگر پیشنهادی دارید، می توانید در قسمت دیدگاه برایمان مطرح کنید.

دسترسی به مقالات مرتبط:

حقوق و دستمزد

{ "@context": "https://schema.org", "@type": "FAQPage", "mainEntity": [{ "@type": "Question", "name": "طبق قانون کار شب کاری چه معنا و مفهومی دارد؟", "acceptedAnswer": { "@type": "Answer", "text": "طبق قانون کار شب‌کاری بخشی از کار است که در ساعت شب انجام می‌شود، براساس ماده 53 قانون کار، ساعت شب کاری از 22 شب آغاز شده و تا 6 صبح ادامه دارد." } },{ "@type": "Question", "name": "اگر فردی هم شب کار باید و هم جمعه کاری داشته باشد، چگونه محاسبه می‌شود؟", "acceptedAnswer": { "@type": "Answer", "text": "اگر فردی شب کار باشد و جمعه را نیز مشغول کار باشد، (35%) بابت شب کاری و (40%) بابت جمعه کاری به مزد او اضافه می‌گردد." } },{ "@type": "Question", "name": "چه مشاغلی اکثرا شیفت شب استخدام می‌کنند؟", "acceptedAnswer": { "@type": "Answer", "text": "نیروهای انتظامی، آتش نشانان، مراکز درمان، بیمارستان‌ها و کارخانه‌هایی که خط تولیدشان نباید متوقف شود." } },{ "@type": "Question", "name": "فوق العاده شب کاری به چه افرادی تعلق می‌گیرد؟", "acceptedAnswer": { "@type": "Answer", "text": "کارگرانی هستند که به صورت دائم در شیفت شب کار می‌کنند و شیفت‌های کاری آن‌ها گردش نداشته و هیچ وقت در شیفت روز کار نمی‌کنند، براساس قانون اداره کار این کارگران که به عنوان کارگران شیفت شب کار شناخته می‌شوند و ساعت کاری آن‌ها از 10 شب تا 6 صبح است، مشمول دریافت فوق العاده شب کاری به میزان 35 درصد دستمزد عادی روزانه می‌شوند." } },{ "@type": "Question", "name": "اگر کارفرما، کارگر را اجبار به اضافه کاری در شیفت شب کند طبق قانون چه معنایی دارد؟", "acceptedAnswer": { "@type": "Answer", "text": "قانون‌گذار ارجاع هر گونه اضافه کاری به کارگران شیفت شب یا اضافه کاری برای شیفت شب کار را منع کرده است، در صورتی که کارفرما از قانون سرپیچی کند و چنین کاری را انجام دهد، متخلف به شمار می‌رود و مجازات اعمال اضافه کاری برای شیفت شب کار توسط کارفرما، بار اول جریمه نقدی و بار دوم می‌تواند بین ۹۱ روز تا ۱۸۰ روز حبس در پی داشته باشد." } }] }

راهنمای عناوین این مقاله

ترتیب خواندن این دسته از مقالات

شب کاری چیست؟ نحوه محاسبه شب‌کاری طبق قانون کار

شب کاری چیست؟

مزایا و معایب شب کاری در قانون کار

مزایای شب کاری در روز جمعه

شروع و پایان زمان شب کاری

حق شیفت شب کاری

حق شیفت شب دائم ۱۴۰۴

حقوق شب کاری

کار در شب برای چه کسانی ممنوع است

عوارض شب کاری

چند نمونه مشاغل شب کار

روش محاسبه شب کاری طبق قانون کار

فرمول محاسبه شب کاری 1404

نحوه محاسبه شب کاری کارگران

نمونه محاسبه شب کاری 1404

شب کاری چه تفاوتی با نوبت کاری و اضافه کاری دارد؟

قانون استراحت در شب کاری

قانون اضافه کاری در شب کاری

فوق العاده شب کاری چیست؟

پرسش و پاسخ های مهم شب کاری

اگر بخشی از ساعت کاری در شیفت شب باشد چه می شود؟

شیفت شب برای چه افرادی ممنوع است؟

کدام کارگران مشمول دریافت فوق العاده شب کاری هستند؟

استخدام شیفت شب چگونه است؟

دیدگاه خود را ثبت کنید

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

بسته های حسابداری فرداد

لینک های مفید

آخرین مقالات فرداد