وقتی سازمانی درحال‌توسعه و گسترش دامنه فعالیت خود در همه بخش ها مثل نرم افزار حسابداری، فروش و … باشد و یا به‌خاطر بازنشستگی کارمندان، اخراج، انصراف از کار و یا غیره دچار کمبود کارمند شود، کمبود نیروی انسانی (Shortage Human Power) گفته می‌شود. با وجود کمبود نیرو با مهارت‌های خاص در اقتصاد و بازار آزاد ناشی از عرضه و تقاضا، ممکن است مشتریان در دستیابی به خدمات آن‌ها با مشکل روبه‌رو شوند.
در این مقاله مفهوم نیروی انسانی، مشکلات کمبود تعداد کارکنان و دلایل آن را بررسی کرده‌ایم؛ همچنین وظیفه حل کمبود نیرو و روش های جبران آن بیان می شود. در سایر بخش‌های این مقاله به موضوعاتی مثل شاخص های کمبود نیروی انسانی متخصص پرداخته شده است. برای داشتن اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.
در این مقاله به مباحث زیر می پردازیم:
نیروی انسانی چیست؟
نیروی انسانی (Human Power) به مجموعه‌ای از افراد گفته می‌شود که با مهارت‌ها و قابلیت‌هایی که دارند، در جهت اهداف سازمان فعالیت می‌کنند. در واقع هر سازمانی برای پیشرفت و توسعه به افرادی توانمند و باتجربه در حوزه کاری خود نیاز دارد.
نقش و جایگاه نیروی انسانی
امروزه نقش نیروی انسانی در سازمان‌ها و عملکرد سازمان‌ها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. می‌توان گفت نیروی انسانی از با ارزش‌ترین منابع در هر تجارت و کسبوکار محسوب می‌شود. نیروی انسانی در راستای اهداف سازمان باید انگیزه کافی داشته باشد تا بتواند به بهبود و توسعه سازمان کمک کند.
مشکلات کمبود نیروی انسانی
وقتی سازمان تعدادی از کارکنان را به دلایل مختلفی از دست بدهد و یا بخواهد سازمان را گسترش دهد با مشکل کمبود نیروی انسانی مواجه می‌شود. می‌توان گفت مهم ترین سرمایه سازمان، نیروی انسانی آن سازمان محسوب می‌شود؛ همچنین اگر سازمان بتواند کمبود نیرو را درست مدیریت کند، مشکلات کمتری بوجود می‌آید.
چند مورد از مشکلات کمبود نیروی انسانی عبارتند از:
- بهره‌برداری منفی
- تقسیم وظایف بین دیگر کارکنان
- افزایش ساعت کاری کارکنان
- کاهش کیفیت کار
- کاهش اثربخشی عملکرد
مشکلات کمبود تعداد کارکنان
دشواری های کمبود نیرو
در بعضی حوزه‌های کاری تخصصی، جذب نیروی کیفی بسیار دشوار است؛ چراکه حوزه‌های فنی مدام با فناوری‌های جدید تلفیق می‌شوند؛ پس لازمه جذب نیرو، افراد متخصص و آشنا با فناوری‌های جدید است که باید با دقت انجام شود.
دلایل کمبود نیروی انسانی چیست؟
کمبود نیرو دلایل متفاوتی می‌تواند داشته باشد، مثلا بازنشستگی هم یک دلیل کمبود نیرو است. از جمله دلایلی که می‌توانند باعث کمبود نیروی انسانی در هر کسب‌وکاری شوند عبارتند از:
- استعفای کارکنان
- بازنشستگی
- اخراج کارکنان
- از کارافتادگی
کمبود تعداد کارکنان دلایل متفاوتی می‌تواند داشته باشد
بيشترين کمبود نيروي متخصص در چه حوزه هايي است؟
بحران کمبود نیروی متخصص در اکثر سازمان‌ها قابل‌مشاهده می‌باشد. اما بیشترین کمبود نیروی انسانی در کشور را می‌توان به حوزه اداری قضائی دادگستری، آموزش‌وپرورش، بهداشت‌و‌درمان، صنعت بیمه و حوزه IT اختصاص داد.
وظیفه حل کمبود منابع انسانی
وظیفه حل کمبود منابع انسانی در هر سازمان بر عهده بخش منابع انسانی آن سازمان است. چرا که بخش مدیریت منابع انسانی سازمان تحلیل هایی را با استفاده از برنامه‌ریزی، انجام می‌دهد و در نهایت تشخیص می‌دهد که سازمان در ماه بعد یا سال بعد به چه افرادی با چه مهارت‌هایی نیاز دارد؛ سپس اقدام به حل مشکل کمبود تعداد کارکنان با استفاده از روش‌های متفاوتی میکند. شما می توانید با مطالعه مقاله وظایف مدیریت منابع انسانی اطلاعات کاملی درباره مدیر منابع انسانی بدست آورید.
روش های جبران کمبود نیروی انسانی
بعد از اینکه کمبود نیرو توسط نرم افزار مدیریت منابع انسانی یا مدیر منابع انسانی مشخص شد، باید با استفاده از استراتژی‌های مختلف، سعی بر جبران این کمبود شود، در بعضی سازمان ها شروع به ثبت اضافه کاری و محاسبه اضافه کاری برای کارمندان می‌شود اما روش های جبران، موارد دیگری می‌باشد.
معروف‌ترین روش برای جبران کمبود نیروی انسانی استخدام افراد، با قابلیت‌ها و مهارت‌های کافی است. روشی دیگر برای جبران این کمبودها، تقسیم وظایف نیروی مورد نیاز با دیگر کارکنان سازمان است؛ این روش به دلیل پایین آمدن کیفیت کار نیروی انسانی، توصیه نمی‌شود مگر بصورت موقت تا زمانی که از نیروی جدید استفاده شود.
شرکت فرداد هم برای جبران کمبود نیروی انسانی از افراد علاقمند و متخصص در حوزه های نرم افزاری، برنامه نویسی، بازاریابی، فروش و … دعوت به همکاری میکند، برای کسب اطلاعات بیشتر به استخدام شرکت نرم افزاری مراجعه نمایید.
روش های جبران کمبود نیروی انسانی
اقدامات جهت کمبود نیروی انسانی
وقتی سازمانی با کمبود نیرو مواجه می‌شود نیاز است اقداماتی برای جبران این کمبود انجام دهد. از جمله اقدامات جهت کمبود تعداد کارکنان عبارتند از:
- خودکارسازی بعضی کارها تا حد ممکن
- استخدام نیروهای قراردادی
- استخدام کارمندان دورکار
- استخدام افراد بازنشسته در حوزه‌های مرتبط (این افراد سابقه، استعداد و مهارت زیادی دارند.)
- فراهم سازی محیطی که کارمند بتواند با مدارس و سازمان‌های دیگر روابط کاری برقرار کند.
رفع مشکل کمبود نیروی انسانی
برای رفع مشکل کمبود تعداد کارکنان می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- شناسایی مشکلات نیروی انسانی
- شناسایی مهارت‌های موردنیاز سازمان
- ارزیابی عملکرد‌ها
- سعی بر نگهداری کارمندان بامهارت
- ایجاد جلسات و آموزش‌های موردنیاز
- وفادارسازی نیروهای انسانی
- ایجاد روابط مناسب بین کارکنان سازمان و مدیر
- برنامه‌ریزی کمبود منابع انسانی
رفع مشکل کمبود تعداد کارکنان
شاخص های کمبود نیروی انسانی
شاخص یک معیار آماری برای نمایش تغییرات است. در واقع شاخص های کمبود نیروی انساني همان معیارهای آماری هستند که باتوجه به کیفیت و کارایی سازمان میزان کمبود تعداد کارکنان را مشخص میکند.
آمار کمبود تعداد کارکنان متخصص
آمار کمبود نیرو طبق شاخص های کمبود نیروی انسانی مشخص می‌شود. از جمله وظایف مدیریت منابع انسانی در هر سازمان، بدست آوردن آمار کمبود نیروی متخصص در هر سازمان است. اگر قصد تکمیل اطلاعات خود درباره شاخص های منابع انسانی دارید، مقاله شاخص کلیدی مدیریت منابع انسانی را از دست ندهید.
|
آمار کمبود نیروی انسانی |
تعداد نیروی موردنیاز (هزار) |
| کمبود پرستار در بیمارستان | 100 |
| کمبود نیرو در آموزش و پرورش | ۱۹۷ |
کمبود نیروی انسانی متخصص
بحران کمبود تعداد کارکنان متخصص می تواند یک بحران جدی در هر سازمان باشد. در واقع افراد متخصص در هر سازمان از ارزشمندترین دارایی‌های آن سازمان به‌حساب می‌آیند. هر سازمان برای توسعه کسبوکار خود نیاز به افراد متخصص و با مهارت دارد. همچنین کمبود کارمند کارآمد، از بزرگترین دغدغه‌ها در بعضی سازمان‌ها است. در این بخش به سازمان‌هایی که با کمبود نیروی متخصص مواجه هستند اشاره شده است.
بحران کمبود تعداد کارکنان متخصص می تواند یک بحران جدی در هر سازمان باشد.
کمبود نیروی متخصص در صنعت بیمه
نیروی انسانی در هر مجموعه‌ای از جمله بیمه مهم‌ترین عامل توسعه محسوب می‌شود. به نقل از حسین کریم‌خان‌زند مدیرعامل شرکت بیمه در تاریخ 13/09/1399 :
“ما مشکل کمبود نیروی متخصص در صنعت بیمه نداریم. آقای کریم‌خان‌زند اظهار داشتند نیروهای با استعداد و بامهارت زیادی در اطراف خود داریم؛ همچنین اشاره دارند به این موضوع که هیچ‌کس یک‌شبه اطلاعات بیمه را به دست نمی‌آورد؛ این جوانان باید در کنار پیش‌کسوتان آموزش ببینند”.
شما چه اطلاعاتی در خصوص صنعت بیمه دارید؟ اگر مایل هستید یک نکته کوچک در اینباره بدانید حتما پاراگراف بعدی را مطالعه کنید.
برای اینکه شاغلان از مزایای بیمه تامین اجتماعی برخوردار شوند، باید هر ماه مبلغی تحت عنوان حق بیمه به سازمان تامین اجتماعی واریز شود. لازم است بدانید که واریزی حق بیمه باید از طریق ارسال لیست بیمه حقوق توسط کارفرما صورت گیرد.
کمبود نیرو در قوه قضاییه
معاون اول قوه قضاییه حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای در تاریخ 29/11/1399 در رابطه با کمبود نیروی انسانی در قوه قضاییه معروض‌داشتند:
بودجه لازم برای جذب نیروی انسانی از سوی دولت اختصاص نیافته است.
آیا کمبود نیرو در قوه قضاییه در تکریم کرامت انسانی تاثیر دارد؟
دستگاه قضایی به‌خاطر کمبود بودجه‌ای که دارد نیروهای کافی با امکانات کافی برای افزایش پرونده‌های قضایی ندارد. در واقع با افزایش پرونده ها، فشار روحی و روانی در کارمندان قضایی و قضاوت زیاد می‌شود. همین باعث می‌شود کارکنان دستگاه قضایی خسته شوند و نتوانند با ارباب‌رجوع رفتار درستی داشته باشند. در نهایت بعضی مراجعه‌کنندگان ناراضی و نگران از عملکرد کارکنان می‌شوند.
کمبود نیرو در آموزش و پرورش
با توجه به کمبود نیرو در آموزش پرورش آخرین گزارش از بیانیه وزیر آموزش پرورش این‌چنین است:
“آموزش و پرورش با کمبود ۱۹۷ هزارنفری نیرو مواجه بوده که این کمبود از طریق نیروهای حق‌التدریسی آزاد و به‌کارگیری بازنشسته‌ها، سربازمعلم و خرید خدمات جبران شد”.
کمبود نیروی خدماتی آموزش و پرورش
کمبود نیروی خدماتی در مدارس و همچنین حداقل دستمزد و مزایای پایین آن‌ها باعث شده هرکدام در چند مدرسه مشغول به‌کار شوند. با این‌حال هیچ تصمیمی در رابطه با جذب نیروی خدماتی برای آموزش پرورش گرفته نشده است.
نکته: شرکت های خدماتی برای مدیریت امور مالی سازمان نیاز به یک نرم افزار حسابداری خدماتی دارند تا با کمک نرم افزار محاسبه حقوق بتوانند امور مالی خود را دقیق محاسبه نمایند تا حقوق و مزایا هیچ نیرویی ضایع نشود.
کمبود نیرو در بهداشت
حسینعلی شهریاری عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در آخرین گزارش بیان کردند:
وزارت‌بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حوزه‌های مختلف کمبود نیرو دارد. همچنین افزود: “سعید نمکی وزیر بهداشت در حال تلاش برای رفع کمبود نیروی انسانی در بهداشت است ولی این کمبود جدی است و برای تأمین ضروریات بودجه‌ای مشکل دارند”.
کمبود نیروی بیمارستان
یکی از معضل‌های کنونی حوزه کادر درمان کمبود تعداد کارکنان بیمارستان است. معاون درمان وزیر بهداشت گفت: “در حال حاضر کمبود نیرو مهم‌ترین مشکل در ارائه خدمات درمانی به بیماران کرونایی است و مشکل بعدی کاهش درآمدهای مراکز درمانی ناشی از این ویروس است”.
طبق آخرین بیانیه در 9 آبان سال 99 سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کردند:
“کمبود نیروی انسانی در بیمارستان‌ها داریم و قرار است هفت هزار نفر به همین دلیل استخدام شوند”.
نتیجه گیری
یکی از ارزشمندترین منابع در هر سازمان نیروی انسانی آن سازمان است. در واقع نیروی انسانی در جهت اهداف سازمان به‌کار گرفته می‌شود؛هر سازمان با استفاده از برنامه ریزی کمبود منابع انسانی، نیروی انسانی را مدیریت میکند. لازم به‌ذکر است که اگر سازمانی دچار کمبود نیرو شود برای رفع این معضل، نیروی متخصص و با مهارت استخدام می‌نماید.
در این مقاله مفهومی از کمبود نیروی انسانی، راه‌حل‌هایی برای جبران این کمبود، اقداماتی جهت پیشگیری و روش‌هایی برای رفع کمبود نیرو ارائه شده است. شما می‌توانید سوالات و پیشنهادات خود را در قسمت نظرات برای ما بنویسید.
فرداد
فرداد
فرداد
![معافیت مالیاتی چیست؟ [انواع معافیت مالیاتی 1400 و قوانین آن]](https://www.fardadgroup.com/wp-content/uploads/2021/08/Index-tax-exemption-80x80.jpg)
فرداد
۰۲۱-۴۳۰۲۷
۰۹۱۲۸۸۸۵۹۰۱
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.
سلام من در منابع انسانی شرکتی کار میکنم که برای کمبود نیرو از نیروهای خدماتی استفاده میکند پس نتیجه این است که با کمبود نیروی انسانی و جایگزینی نامناسب هم سطح کارایی و هم سطح بهبود عملکرد سازمانی کم خواهد شد .در این خصوص چه پیشنهادی دارید.
تقسیم ظایف افراد بازنشسته بین بقیه کارمندا چقد مشکلات کمبود نیرو رو کم می کنه
این روش اگر به صورت موقت انجام بشه میتونه برخی از مشکلات رو برطرف کنه، اما درصورتی که طولاتی مدت باشه باعث کاهش کیفیت کارهای کارکنان میشه و بهتره که از این روش استفاده نشه.
مشکل کمبود کارمندا توی سازمان رو باید چه کسی بررسی کنه؟
بررسی و برطرف سازی مشکل کمبود نیروی انسانی به عهده منابع انسانی سازمان می باشد.
کدوم سازمان ها بیشتر از بقیه کمبود نیرو دارد؟
همانطور که در مقاله ذکر شد بیشترین کمبود نیروی انسانی در کشور را می‌توان به حوزه اداری قضائی دادگستری، آموزش و پرورش، بهداشت‌و‌درمان، صنعت بیمه و حوزه IT اختصاص داد.