زنجیره تامین ناب چیست؟ محصولات به شیوه‌های مختلف تولید شده و در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌گیرد. مصرف کنندگان در بازار رقابتی به سراغ تولیدکنندگانی می‌روند که کیفیت تولید بالاتر و قیمت مناسب‌تری داشته باشند، از طرف دیگر شرکت‌ها برای بقا باید بتوانند نسبت به کاهش هزینه‌ها، افزایش سوددهی و سرعت در پاسخگویی به مشتریان اقدام کنند.
برای شناخت بیشتر در مقاله پیش رو قصد داریم به مباحث زنجیره تامین ناب و تفاوت‌های آن با چابک بپردازیم تا بتوانید در برنامه حسابداری خود از موارد ذکر شده و مهم استفاده کنید. همچنین در مقاله به مزایای هر دو زنجیره خواهیم پرداخت تا تصمیم مناسبی را اتخاذ کنید.
در این مقاله به مباحث زیر می پردازیم:
زنجیره تأمین چیست؟
تولید یک کالا از تهیه یا استخراج ماده خام آغاز شده و تا تبدیل آن به کالای مورد نظر و تحویل کالا به مشتری و مصرف کننده نهایی ادامه می‌یابد. به همه فعالیت‌های مرتبطی که از استخراج مواد تا تولید کالا و تحویل آن به مصرف کننده نهایی، بر روی کالا صورت می‌گیرد، زنجیره تامین می‌گویند.
در واقع زنجیره تامین ارتباط میان تامین کننده، تولید کننده، ارائه دهنده خدمات و مصرف کننده نهایی را امکان پذیر می‌کند و شامل دریافت سفارش تا تولید و توزیع محصولات می‌باشد. این تعریف به عنوان تعریف سنتی شناخته شده و امروزه تمایل بیشتر به سمت زنجیره تامین ناب است.
انواع زنجیره تأمین
همانطور که می‌دانید زنجیره تامین خود، دارای 3 نوع مختلف است که براساس تفکرات حاکم بر زیر سیستم حسابداری زنجیره تامین و میزان اهمیت فعالیت‌ها شکل گرفته است. انواع زنجیره تامین به شرح توضیحات و موارد زیر می‌باشد:
- زنجیره تامین رو به جلو یا مستقیم: این زنجیره تامین به فرآیندهایی از جمله فعالیت‌های مربوط به تامین کنندگان، تولید کنندگان، حمل و نقل، خرده فروشی که در واقع برای تامین نیاز مصرف کننده نهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد اشاره دارد. به عبارت دیگر زنجیره تامین رو به جلو از تامین کننده آغاز شده و به مصرف کننده نهایی می‌رسد.
- زنجیره تأمین معکوس: زنجیره تامین معکوس یا لجستیک معکوس، فعالیت‌هایی با اهداف زیست محیطی یا کسب ارزش دوباره از محصولات مورد نظر است. در زنجیره تامین معکوس هدف بازیافت محصولات یا قسمتی از آن‌ها به چرخه تولید، حذف و یا انهدام آن‌ها است.
- زنجیره تامین حلقه بسته: به یکپارچه کردن زنجیره تامین روبه جلو و زنجیره تامین معکوس زنجیره تامین حلقه بسته می‌گویند. به عبارتی در زنجیره تامین حلقه بسته با هدف بهینه سازی منابع و حداقل سازی هزینه‌ها، کالای جدید از تامین کننده به مشتری و از مشتری به تامین کننده جهت بازیافت و با هدف زیست محیطی انتقال داده می‌شود.
زنجیره تأمین ناب چیست؟
در تعریف زنجیره تامین اشاره کردیم که به تمامی فعالیت‌هایی که از استخراج موادخام تا تبدیل و تحویل کالا به مصرف کننده نهایی بر روی محصول صورت می‌گیرد، زنجیره تامین گفته می‌شود. در تعریف زنجیره تامین ناب تقریبا همان تعریف زنجیره تامین را باید در نظر گرفت.
البته باید توجه کرد که در تعریف زنجیره تامین ناب به حاکم کردن تفکر ناب در سرتاسر جریان ارزش اشاره می‌شود، یعنی این‌که اصول و تفکر ناب باید به کل جریان ارزش تاثیر بگذارد و تمامی زنجیره تامین ارزش بهینه شود. زنجیره تامین ناب همان زنجیره تامین است با این تفاوت که استراتژی زنجیره تامین ناب این است که منابع را به نحو موثرتری استفاده کند.
مزیت‌های ناب سازی زنجیره تأمین
استفاده از زنجیره نابدر سازمان موجب می‌شود که موسسه بتواند اصول مشتری مداری را به خوبی انجام دهد و همچنین دارای مزیت‌ها و فواید دیگری نیز می‌باشد که می‌خواهیم در ادامه به آن‌ها اشاره کنیم. مزیت‌های زنجیره تامین ناب یا مزیت‌های ناب سازی زنجیره تامین شامل موارد زیر می‌باشد:
آَشنایی با مزیت‌های ناب سازی زنجیره تامین
تولید ناب در زنجیره تامین
تولید ناب اولین بار در کتاب «ماشین‌هایی که دنیا را تغییر دادند» در سال 1990 مطرح شد. هدف از تولید ناب استفاده از روش‌هایی است که منجر به حذف تمامی اتلاف‌ها در فرآیند تولید می‌شود.
مدیریت زنجیره تامین ناب
در اقتصادهای با تورم بالا یکی از نگرانی‌هایی که وجود دارد، افزایش لحظه‌ای قیمت محصولات و مواد اولیه است. در نتیجه اشخاص اقدام به خرید مازاد بر نیاز می‌کنند، اما در اقتصادهای فاقد تورم و یا تورم پایین، خرید بر اساس نیاز صورت می‌گیرد. این نوع از مدیریت نشأت گرفته از فرهنگ مدیریتی کشور ژاپن است.
در مدیریت زنجیره تامین ناب، که مخصوص اقتصادهای فاقد تورم و یا تورم پایین است، باید هر شخص و یا شرکت در زمانی که به محصول یا کالایی نیاز دارد و تنها به میزان نیاز اقدام به خرید کند، به این نوع از مدیریت خرید، مدیریت زنجیره تامین ناب می‌گویند.
استفاده از نرم افزار حسابداری شرکتی به شما کمک می‌کند ثبت حقوق و دستمزد را بدون ایجاد مشکل انجام دهید و بتوانید در پایان هر ماه بدون فوت وقت و دیرکرد ارسال لیست بیمه موسسات خود را انجام دهید.
طراحی زنجیره تأمین ناب باید چطور باشد؟
طراحی زنجیره ناب باید چگونه انجام شود؟ زنجیره ناب برای طراحی دارای روش‌های مختلفی می‌باشد که با توجه به تامین کنندگان و نیاز هر کدام انتخاب می‌شوند. روش‌های طراحی زنجیره تامین ناب شامل موارد زیر می‌باشد:
- تأمين‌كنندگان به لايه‌هاي مختلف تقسيم می‌شوند. لايه اول، تأمين‌كنندگان اصلي قرار گرفته و در نهایت در هر سطح تعداد كمي تأمين‌كننده وجود دارد.
- ارزیابی موقعیت فعلی و گسترش جریان ارزش برای محصولات بحرانی انجام می‌گردد.
- با هدف ایجاد یک دید از سطح بالا و ایجاد یک تیم ارزیابی یک نقشه جریان کلی ایجاد می‌شود.
- برای نمایش جزئیات یک نقشه، زمانی اختصاص داده می‌شود.
- نقشه جریان ارزش آینده و سطح زنجیره تامین با هدف راهنمایی برای پروژه‌های بهبود، توسعه داده می‌شود.
- انجام پروژه بهبود و بازگشت به مرحله اول.
ابعاد زنجیره تامین ناب
زنجیره ناب مانند هر زنجیره تامین دیگری، دارای ابعاد و اندازه‌های مختلفی می‌باشد که سازمان با توجه به آن اقدام به انجام امور لازم می‌کند. ابعاد زنجیره تامین ناب در طراحی آن بسیار تاثیر تاثیرگذار هستند و می‌توانیم از این‌ها نیز در طراحی زنجیره استفاده کنیم. ابعاد زنجیره تامین ناب شامل موارد ذکر شده در ادامه مبحث هستند:
- تأمین‌کنندگان لایه اول پعد از آغاز طراحی و 2 سال قبل از تولید مهندسان طراح دائم به شرکت را به نام مونتاژگر معرفی می‌کنند.
- تأمین‌کنندگان تولید و عرضه محصول را به صورت کامل برعهده دارند. به فرض مثال مونتاژگر تامین صندلی را به تامین کننده واگذار می‌کند.
تفاوت زنجیره تامین ناب و زنجیره تامین چابک
زنجیره تأمین چابک چیست؟
یکی دیگر از انواع زنجیره تامین، زنجیره تامین چابک می‌باشد. هدف زنجیره تامین چابک ایجاد تغییرات اساسی در محیط کار، ارائه پاسخ به تغییرات ایجاد شده و در نهایت برآورده کردن نیازهای مشتریان است، بنابراین چابکی زنجیره تامین به توانایی یک زنجیره تامین ناب، با هدف واکنش سریع به تغییرات موجود در نیازهای مشتریان و بازار است.
چابکی زنجیره تأمین چه فوایدی دارد؟
چابکی زنجیره تامین توانایی سازمان‌ها و شرکت‌ها را در ارائه پاسخ سریع، به موقع، درست و مطلوب در برابر تغییرات بازار و نیازهای مشتریان افزایش می‌دهد؛ همچنین آن‌ها را در کسب مزیت رقابتی در اتحادیه و میان سایر رقبا تقویت می‌کند. از دیگر فواید مهم ایجاد زنجیره تامین چابک اثربخشی هزینه‌ها است.
مثال زنجیره تامین چابک
در ادامه برای درک بهتر مفهوم زنجیره تامین چابک مثالی را بیان کرده‌ایم. فرض کنید یک شرکت فروش مواد غذایی، اقدام به راه اندازی وب سایت کرده است، این فروشگاه در سایت موردنظر محصولات متفاوتی را به مشتریان ارائه می‌دهد.
هنگامی که سفارش محصول ثبت می‌شود، انبارداران سفارش را دریافت و از آماده بودن محصول برای تحویل اطمینان حاصل می‌کنند، در مرحله بعد سفارش از انبار به شرکت حمل و نقل، انتقال داده می‌شود، در نهایت بسته موردنظر توسط مشتری دریافت خواهد شد.
مزایای زنجیره تامین چابک چیست
زنجیره تامین چابک مانند زنجیره ناب دارای مزایای مختلفی می‌باشد که بهتر است برای شناخت و تسلط کافی با مزایا آشنا شوید. مزایای زنجیره تامین چابک شامل موارد زیر است:
- افزایش انعطاف‌پذیری سازمان‌ها و شرکت‌ها
- امکان استفاده از فرصت‌های کوتاه سود
- عرضه سریع‌تر محصولات به بازار در مقایسه با سایر رقبا
- واکنش پذیری و انعطاف پذیری سریع در مقابل تغییرات ناگهانی
- پیش بینی و حذف مشکلات قبل از ایجاد مشکل اساسی
- بهبود کارایی مستمر
- کاهش هزینه‌ها
استراتژی های زنجیره تامین چابک
برای اجرای و پیاده سازی زنجیره تامین چاک، 4 استراتژی وجود دارد که تحت عنوان موارد زیر معرفی شده‌اند:
| ردیف | استراتژی زنجیره تامین چابک |
| 1 | هم راستایی فرآیند |
| 2 | ادغام مجازی |
| 3 | مسئولیت زنجیره مشترک |
| 4 | حساسیت بازار |
3 پرسش و پاسخ مهم درباره زنجیره تامین ناب و چابک
موفقیت سازمان‌ها و شرکت‌ها با موفقیت زنجیره‌های تأمین آن‌ها ارتباط نزدیکی دارد، بر همین اساس بهبود زنجیره‌های تأمین دغدغه اصلی مدیران سازمان‌ها می‌باشد. بهره‌مندی از زنجیره‌های تامین ناب و چابک در هدایت و مدیریت زنجیره‌های تأمین، موفقیت آن‌ها را تضمین می‌کند.
در ادامه برای شناخت کامل و درک جامع مباحث ذکر شده در مقاله‌ای که خواندید، به تعدادی سوال که احتمال دادیم هنوز برایتان مبهم باقی مانده است پاسخ داده‌ایم تا بتوانیم این موضوع را کاملا به شما توضیح داده باشیم.
1- زنجیره تأمین ناب چه تغییراتی را در مجموعه اعمال می‌کند؟
همانطور که در تعریف زنجیره تامین ناب نیز آورده شده است، رویکرد زنجیره تامین ناب، تولید و ارائه محصولات در سریع‌ترین زمان ممکن با کاهش ضایعات تولید است. این رویکرد نیز خود برگرفته از دو تفکر تولید ناب و مدیریت زنجیره تامین است.
پس می‌توان نتیجه گرفت که زنجیره تامین ناب موجب تولید به موقع محصول، پاسخگویی سریع‌تر به نیازهای مشتریان، کاهش ضایعات تولید، کاهش هزینه تولید و در نهایت رقابت پذیری سازمان با سایر رقبا می‌شود.
2- زنجیره تأمین ناب و چابک چه تفاوتی دارد؟
زنجیره تامین چابک و ناب دارای تفاوت‌هایی با هم هستند که مهم‌ترین آن، این است که زنجیره تامین ناب به حداکثر شدن پس انداز تمرکز دارد، اما تمرکز زنجیره تامین چابک بر انعطاف پذیری و توانایی مدیریت تغییرات تقاضا و بحران‌های ناگهانی است.
زنجیره تامین ناب با کمک نرم افزار crm باعث می‌شود سازمان عملکرد بهبود تجربه مشتری را انجام دهد که این امر رضایت مشتریان و وفاداری آن‌ها به سازمان را به همراه دارد.
3- چرا باید در سازمان از زنجیره تامین چابک استفاده کرد؟
سومین و آخرین سوالی که قصد پاسخگویی به آن را داریم، دلیل استفاده از زنجیره تامین چابک است. زنجیره تامین چابک به سازمان‌ها اجازه می‌دهد که انعطاف‌پذیر باشند، این سازمان‌ها در صورت نیاز می‌توانند زنجیره تامین خود را تغییر دهند و همچنین در رابطه با بیرون از سازمان، آن‌ها قادر خواهند بود، به سرعت تقاضای مشتری را ارائه دهند و از فرصت‌های کوتاه سود بهره‌مند شوند.
سازمان‌ها برای آن که بتوانند سوددهی سازمان خود را با استفاده از زنجیره تامین ناب افزایش دهند، باید با حداقل رساندن هزینه‌ها مشمول معافیت مالیاتی شوند. در محاسبه مالیات طبقه بندی مشاغل بسیار مهم می‌باشد.
نتیجه گیری
در بازار رقابتی و جهانی امروز، زنجیره تامین ناب و زنجیره تامین چابک، عامل مهم و حیاتی برای شرکت‌ها و سازمان‌ها تلقی می‌شود. زنجیره تامین علاوه بر این‌که تولیدکنندگان را در برمی‌گیرد، شامل تامین کنندگان، انبارهای توزیع، خرده فروش‌ها و حتی مشتریان نیز می‌شود.
در مقاله‌ای که خواندید، سعی کردیم به تمام نکات و مفاهیم زنجیره ناب اشاره کنیم و بتوانیم شما را با مباحث مهم این زمینه آشنا کنیم. اگر سوالی برایتان مبهم باقی مانده است و یا اگر نظر و پیشنهادی در خصوص مقاله دارید، می‌توانید از طریق ثبت دیدگاه با ما در میان بگذارید.
فرداد
فرداد
فرداد
فرداد
۰۲۱-۴۳۰۲۷
۰۹۱۲۸۸۸۵۹۰۱